Trong những năm gần đây, một thực tế không thể phủ nhận là sự ảnh hưởng ngày càng lớn của các thảm họa tự nhiên đang trở thành mối đe dọa đối với đời sống con người. Phòng tránh và giảm nhẹ những rủi ro do thảm họa, thiên tai gây ra là việc làm cấp bách đang  đòi hỏi sự tham gia của toàn xã hội cùng chung tay. Năm nay, Ngày Quốc tế Giảm nhẹ rủi ro thiên tai 13/10/2015 với chủ đề “Kiến thức cuộc sống” đã và đang đề cao vai trò của cộng đồng để bổ sung cho kiến thức khoa học trong việc đánh giá rủi ro thiên tai, trong xây dựng và thực hiện các chính sách, chiến lược, kế hoạch và chương trình của các cấp, các ngành. Chủ đề của năm nay cũng đề cao các cách tiếp cận đa ngành, phù hợp với bối cảnh địa phương để nâng cao khả năng chống chịu đối với thiên tai của mỗi cá nhân, gia đình và toàn xã hội.

Trước những tác động nặng nề của thiên tai tới cộng đồng, ngày 22/12/1989, với Nghị quyết 44/236, Đại hội đồng Liên hợp quốc đã quyết định chọn ngày thứ 4 lần thứ 2 trong tháng 10 hàng năm để kỷ niệm Ngày quốc tế phòng tránh và giảm nhẹ thiên tai. Ngày này đã được chọn trong Thập kỷ quốc tế phòng tránh và giảm nhẹ thiên tai (1990 – 1999). Sau đó, với Nghị quyết 64/200 ngày 21/12/2009, Đại hội đồng Liên hợp quốc quyết định lấy ngày 13/10 hàng năm để kỷ niệm Ngày quốc tế phòng tránh và giảm nhẹ thiên tai. Đây là dịp để nâng cao nhận thức của cộng đồng về những biện pháp cần thiết phải áp dụng để giảm thiểu các nguy cơ có thể gặp phải trong trường hợp xảy ra thiên tai.

Trong 10 năm qua, từ năm 2005 tới năm 2015, trên thế giới có hơn 700.000 người bị chết và mất tích, hơn 1,4 triệu người bị thương và khoảng 23 triệu người bị mất nhà cửa do thiên tai gây ra. Đã có hơn 1,5 tỷ người bị ảnh hưởng bởi thiên tai theo các cách khác nhau. Tổng thiệt hại kinh tế là hơn 1.3 nghìn tỷ đô la Mỹ. Việt Nam là 1 trong 5 quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề nhất của thiên tai và biến đổi khí hậu. Trong các loại thiên tai, bão và lũ lụt là thường xuyên và nguy hiểm nhất. Trung bình mỗi năm, Việt Nam phải chịu từ 6 tới 7 cơn bão. Từ năm 1990-2010 có tới 74 trận bão lũ đã xảy ra trên các hệ thống sông của Việt Nam. Hạn hán nghiêm trọng, xâm nhập mặn, sạt lở đất và nhiều loại thiên tai khác đã và đang gây trở ngại cho sự phát triển của Việt Nam. Đặc biệt trong những năm gần đây, các thiên tai mang tính cực đoan đã xảy ra nhiều hơn về người và ảnh hưởng đáng kể đến nền kinh tế đất nước. Mới đây trận lũ lụt lịch sử chưa từng có 40 năm qua đã xảy ra tại các tỉnh phía Bắc từ 25/7 tới 3/8/2015, làm khoảng 350.000 người bị ảnh hưởng, trong đó có khoảng 140.000 trẻ em và gây thiệt hại nghiêm trọng về tài sản của cộng đồng. Theo đánh giá của một só cơ quan truyền thông lớn trên thế giới, Hải Phòng là một trong 5 thành phố có nguy cơ ngập lụt cao hất thế giới. Trong những năm qua, TP Hp nói chung và huyện Tiên Lãng nói riêng đã hứng chịu nhiều ảnh hưởng của thiên tai và biến đổi khí hậu như bão lũ, xâm nhập mặn, hoang hóa….gây thiệt hại nặng nề về người và tài sản cho nhân dân.

Hiện không ai có thể phủ nhận những hệ quả và tác động ngày càng gia tăng của hiện tượng biến đổi khí hậu. Nhiệt độ toàn cầu tăng lên dẫn đến rủi ro môi trường và khí hậu lớn hơn. Năm nay, Ngày Quốc tế Giảm nhẹ Rủi ro Thiên tai nhấn mạnh việc sử dụng một cách thích hợp các tri thức và kinh nghiệm truyền thống, bản địa và địa phương để bổ sung cho kiến thức khoa học trong việc đánh giá rủi ro thiên tai, trong xây dựng và thực hiện các chính sách, chiến lược, kế hoạch và chương trình của các cấp, các ngành. Chủ đề của năm nay cũng đề cao các cách tiếp cận đa ngành, phù hợp với bối cảnh địa phương để nâng cao khả năng chống chịu đối với thiên tai của mỗi cá nhân, gia đình và toàn xã hội. Trong thông điệp đưa ra nhân Ngày quốc tế phòng tránh và giảm nhẹ thiên tai năm nay (13/10/2015), ông Nguyễn Bá Tiến –  Ủy viên kiêm Chánh văn phòng Ban Chỉ huy phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn TP Hải Phòng, cho biết: “Nhận thức được nguy cơ, tác động của thiên tai, biến đổi khí hậu và nước biển dâng, TP Hải Phòng đã và đang tiến hành nhiều hành động giảm thiểu, ứng phó, thích nghi, chú trọng bảo tồn, bảo vệ vùng cảnh quan thiên nhiên ven biển, ven sông, phát triển hệ thống cây xanh, rừng ngập mặn, rừng phòng hộ tạo vành đai bảo vệ thành phố. Hải Phòng đã và đang tổ chức thực hiện có hiệu quả đề án nâng cao nhận thức cộng đồng, quản lý thiên tai dựa vào cộng đồng nhằm tăng cường kiến thức, kỹ năng ứng phó với thiên tai cho cộng đồng, đây là hành động thiết thực hưởng ứng chủ đề “Kiến thức cho cuộc sống” của Ngày Quốc tế giảm nhẹ rủi do thiên tai năm 2015”.

Tại huyện Tiên Lãng, trong những năm qua, với sự vào cuộc tích cực của  chính quyền từ huyện đến cơ sở, công tác phòng chống, giảm nhẹ rủi ro thiên tai và  biến đổi khí hậu đã được triển khai sâu rộng. Đặc biệt, được sự giúp đỡ của Tổ chức Tầm nhìn thế giới quốc tế tại Việt Nam, cán bộ, đảng viên và nhân dân huyện Tiên Lãng đã triển khai nhiều hoạt động thiết thực và ý nghĩa, nhất là tại 3 xã ven biển của vùng dự án như xây dựng đội ngũ cán bộ tuyên truyền từ cấp huyện đến cơ sở, thực hiện các sang kiến cộng đồng như xây dựng tuyến đường dân sinh tại xã Tiên Hưng, tu sửa các công trình trường học, hệ thống loa truyền thanh, tổ chức tập huấn bơi…..Từ những hoạt động này đã thu hút được sự vào cuộc, chung tay của mọi tầng lớp nhân dân trên địa bàn, góp phần nâng cao kiến thức cho nhân dân trong việc giảm nhẹ rủi ro thiên tai và phòng chống biến đổi khí hậu. 

            Phòng chống Giảm nhẹ rủi ro thiên tai từ những kiến thức của cộng đồng, bản địa là một trong những mục tiêu lớn mà thế giới hướng tới để kêu gọi chính quyền, các cấp ngành cùng chung tay vào cuộc vì một thế giới tốt đẹp.  

Mai Phương