Ngày 2 tháng 9 năm 1945 đã đi vào lịch sử như một mốc son chói lọi, một chiến công hiển hách, khẳng định ý chí độc lập tự cường trong suốt chiều dài dựng nước và giữ nước của dân tộc Việt Nam. Con đường 70 năm lịch sử mà dân tộc Việt Nam đã đi qua với những hy sinh lớn lao, chiến công lừng lẫy là con đường vinh quang hướng tới mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh.
Ngày 2/9/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh, vị lãnh tụ thiên tài của nhân dân Việt Nam đã đọc bản Tuyên ngôn Độc lập lịch sử, khai sinh ra một chế độ mới - Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, đồng thời khai tử vĩnh viễn chế độ phong kiến, từng tồn tại hàng nghìn năm; rũ bỏ ách đô hộ thực dân tàn bạo, tồn tại gần 100 năm. Từ mốc son này, nhân dân Việt Nam từ thân phận nô lệ đã trở thành người làm chủ đất nước, làm chủ vận mệnh của mình, tự tin, ngẩng cao đầu bước vào kỷ nguyên phát triển rực rỡ nhất trong lịch sử của mình - kỷ nguyên độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội.
Trong suốt 70 năm qua, ý nghĩa và tầm vóc lớn lao của sự kiện lịch sử này không chỉ đã biến thành động lực, niềm cảm hứng, tài sản vô giá của nhân dân Việt Nam, mà còn là nguồn sức mạnh tinh thần, cổ vũ mạnh mẽ các dân tộc bị áp bức trên thế giới đứng lên đấu tranh giành độc lập, tự quyết định vận mệnh của mình. Với sự lớn mạnh của mình, nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa năm xưa (nay là nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam) đã khẳng định vị thế trên trường quốc tế, tham gia và góp phần đắc lực vào việc đấu tranh, gìn giữ, củng cố hòa bình, thúc đẩy dân chủ và tiến bộ xã hội trên thế giới.
Bảy mươi năm qua, thế giới mà chúng ta đang sống đã có những diễn biến lịch sử hết sức thăng trầm, biến động. Nhân dân Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản được trang bị bằng chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh đã kịp thời nắm bắt được những vận hội, thời cơ do lịch sử tạo ra, từng bước đẩy lùi nguy cơ, vượt qua khó khăn, thách thức, xây dựng một nước Việt Nam theo mục tiêu “dân giàu, nước mạnh xã hội công bằng dân chủ, văn minh”, thu được những thắng lợi có ý nghĩa to lớn.
Khi vừa mới ra đời, Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa non trẻ ở vào tình thế như "ngàn cân treo sợi tóc"; "thù trong, giặc ngoài" đe dọa. Ngân khố quốc gia trống rỗng, nền kinh tế tiêu điều, xơ xác, nạn đói năm 1945 vẫn còn hoành hành và tiếp tục để lại những hậu quả khủng khiếp. Tuy nhiên, với sức mạnh nội sinh của một dân tộc khao khát tự do, chỉ trong một thời gian ngắn, dưới sự lãnh đạo của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, Nhà nước và nhân dân ta đã thực hiện được những công việc mà “hàng ngàn đời nay chỉ là mơ ước”: Tiến hành Tổng tuyển cử trên phạm vi cả nước, bầu Quốc hội, thành lập Chính phủ, ban hành Hiến pháp, xây dựng và củng cố chính quyền từ trung ương đến địa phương, cơ sở; củng cố, hoàn thiện thêm một bước lực lượng vũ trang nhân dân.
Có nhà khoa học đã nhận xét, những công việc mà nhân dân ta đã thực hiện trên đây là “những điều kiện, tiền đề để nhân dân ta tiến hành cuộc kháng chiến thần kỳ toàn dân, toàn diện, lâu dài, dựa vào sức mình là chính, chống thực dân Pháp xâm lược”. Tuy nhiên, đây chỉ là sự trùng hợp ngẫu nhiên của lịch sử vì nhân dân Việt Nam không muốn chiến tranh mà ước vọng xây dựng và bảo vệ nền độc lập tự do, tự quyết định vận mệnh của mình là động lực lớn nhất để thực hiện một khối lượng công việc khổng lồ như vậy trong một thời gian rất ngắn. Điều đó được chứng minh trong suốt cuộc kháng chiến chống Pháp lúc đó và kháng chiến chống Mỹ sau này. Mặc dù lúc đó phải tập trung sức lực cho cuộc kháng chiến, nhưng Nhà nước ta vẫn chăm lo đến nhiệm vụ kiến quốc. Nhờ vậy, đã tạo ra được những nhân tố quyết định sự thắng lợi của cuộc kháng chiến 9 năm và cơ sở vật chất - xã hội cho việc xây dựng đất nước sau chiến tranh.
Cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp kết thúc thắng lợi chưa được bao lâu, Nhà nước và nhân dân ta đã phải bắt tay vào thực hiện hai nhiệm vụ chiến lược do Đảng đề ra: xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và chống đế quốc Mỹ cùng bè lũ tay sai ở miền Nam. Để thực hiện thắng lợi hai nhiệm vụ chiến lược đó, Nhà nước ta đã tập trung cao độ nhân lực và vật lực, tài lực và trí lực; tranh thủ tối đa sự ủng hộ, giúp đỡ từ bên ngoài, kết hợp chặt chẽ sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại; kiên trì, bền bỉ, sáng tạo, vượt qua mọi thử thách, khó khăn và thiếu thốn. Bằng sự nỗ lực và quyết tâm, Nhà nước và nhân dân ta đã xây dựng được cơ sở vật chất - kỹ thuật đầu tiên của chủ nghĩa xã hội; cùng với quân và dân cả nước đập tan cuộc chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ ở miền Bắc, làm thất bại các chiến lược chiến tranh của chúng ở miền Nam, tiến tới "đánh cho Mỹ cút, đánh cho ngụy nhào" giải phóng hoàn toàn miền Nam thống nhất Tổ quốc, thu non sông gấm vóc về một mối vào mùa Xuân lịch sử năm 1975.
Trong hơn 10 năm, kể từ khi kết thúc cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, Nhà nước ta phải đương đầu với những thách thức, khó khăn chồng chất: vừa hàn gắn vết thương chiến tranh, vừa chiến đấu bảo vệ biên giới Tổ quốc và làm nghĩa vụ quốc tế; vừa chống lại sự bao vây, cấm vận của các thế lực thù địch, vừa phải tiếp tục xây dựng cơ sở vật chất - kỹ thuật của chủ nghĩa xã hội.
Từ năm 1986 công cuộc đổi mới do Đang ta khởi xướng và lãnh đạo đã thu hút và tập trung được sức mạnh nội sinh của đất nước và sức mạnh thời đại. Ba mươi năm qua, công cuộc đổi mới đã đi vào lịch sử nước ta như một giai đoạn quan trọng của sự phát triển của dân tộc ta. Công cuộc đổi mới trước hết là đổi mới tư duy, nếp nghĩ, nếp làm đã đưa đất nước ta ra khỏi khủng hoảng kinh tế-xã hội và tình trạng kém phát triển, từng bước hội nhập và khẳng định vị thế vủa đất nước trên trường quốc tế. Trong nhiều năm, mức tăng trưởng của nền kinh tế đạt mức trên 7%/năm. Trong những năm gần đây, do ảnh hưởng nặng nề của cuộc khủng hoảng toàn cầu, nền kinh tế nước ta vẫn đạt mức tăng trưởng trên 6.3%/năm. Công cuộc xóa đói giảm nghèo thành công, được cộng đồng quốc tế ghi nhận, đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân ngày càng được cải thiện và nâng cao.
Chính trị-xã hội đất nước ổn định; quốc phòng an ninh được tăng cường; văn hóa-xã hội có bước phát triển tích cực. Nền dân chủ xã hội chủ nghĩa ngày càng được phát huy và mở rộng, góp phần củng cố và tăng cường khối đại đoàn kết dân tộc. Sức mạnh của đất nước được nâng lên; độc lập, chủ quyền của đất nước được giữ vững. Cùng với quan hệ đối ngoại rộng mở và đang đi vào chiều sâu, Việt Nam ngày càng trở thành đối tác, thành viên quan trọng, có trách nhiệm của các tổ chức và tiến trình quốc tế. Đó là tiền đề quan trọng để chúng ta tiếp tục đẩy mạnh công cuộc đổi mới toàn diện và đồng bộ, phát triển sáng tạo, sớm đưa nước ta trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại, sánh vai với các cường quốc năm châu.
Trong bối cảnh đó, Đại hội lần thứ XII của Đảng sắp tới sẽ đặt dấu mốc mới cho chặng đường phát triển của đất nước ta; là Đại hội đẩy mạnh toàn diện, đồng bộ công cuộc đổi mới, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, giữ vững môi trường hòa bình, ổn định để phát triển đất nước, để sớm đưa nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại.
Nhìn lại 70 năm xây dựng và trưởng thành của Nhà nước ta, chúng ta vui mừng và tự hào về những chiến công, thành tựu rực rỡ, to lớn đã đạt được, trong chiến tranh cũng như trong hòa bình bao nhiêu, càng thấy trách nhiệm xây dựng “đất nước ta đàng hoàng hơn, to đẹp hơn” để sánh vai cùng các cường quốc năm châu" lớn lao bấy nhiêu.
Chúng ta tin tưởng chắc chắn rằng, với những thành quả đã đạt được, với sự lãnh đạo, quản lý, điều hành sáng suốt, tài tình, luôn luôn linh hoạt và đổi mới của Đảng, Nhà nước ta; với tài năng, trí thông minh, đức cần cù của nhân dân ta, nhất định công cuộc đổi mới sẽ tiếp tục giành được những thắng lợi to lớn hơn nữa.