Những năm qua, Tiên Lãng và nhiều địa phương trên cả nước phải chịu không ít hậu quả nặng nề do biến đổi khí hậu, thiên tai gây ra. Cách đây hơn 3 năm, cơn bão số 8 năm 2012 đổ bộ bất ngờ vào địa bàn gây thiệt hại hàng chục tỷ đồng. Nhiều trụ sở làm việc, trường học, nhà dân đã bị tốc, sập mái, đổ tường, hư hại tài sản, cùng thiệt hại về hoa màu, gia cầm vật nuôi, thủy hải sản. Do đó, việc tuyên truyền, trang bị, phổ biến kỹ năng phòng chống biến đổi khí hậu và giảm nhẹ rủi ro thiên tai (BĐKH và GN RRTT) ngày càng có ý nghĩa hết sức quan trọng. Gần đây, ngành giáo dục đào tạo huyện có nhiều hoạt động đồng bộ, tích cực, góp phần nâng cao nhận thức của cán bộ, giáo viên, học sinh và nhân dân trên lĩnh vực này.

Ngành Giáo dục và đào tạo huyện Tiên Lãng hiện có gần 2000 cán bộ, giáo viên và gần 30.000 học sinh, chiếm 1/5 dân số toàn huyện. Học sinh bậc tiểu học, THCS chính là đối tượng có nguy cơ cao nhất với hậu quả của thiên tai và biến đổi khí hậu. Đồng thời, đội ngũ giáo viên, học sinh cũng là những tuyên truyền viên tích cực và hiệu quả.

Nhận thức sâu sắc về biến đổi khí hậu và rủi ro thiên tai, xác định vai trò quan trọng của ngành trong việc tăng cường công tác giáo dục, truyền thông GNRRTT và BĐKH đối với cán bộ, giáo viên, học sinh, là cơ quan tham mưu cho UBND huyện, Phòng Giáo dục và đào tạo huyện chủ động phối hợp với Tổ chức tầm nhìn thế giới quốc tế tại Việt Nam triển khai nhiều hoạt động tới các trường Tiểu học, Trung học cơ sở của 4 xã ven biển là Đông Hưng, Tiên Hưng, Vinh Quang, Tây Hưng và đồng loạt các trường Tiểu học, THCS trên địa bàn.

Phòng Giáo dục và đào tạo huyện tăng cường công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho cán bộ, giáo viên, học sinh bằng nhiều hình thức sinh động như thông qua giao ban hàng tháng với lãnh đạo các trường, các đợt tập huấn chuyên môn, tổ chức các cuộc thi vẽ tranh, sáng tác thơ, nhạc, kịch… về biến đổi khí hậu và rủi ro thiên tai. Hiện nay, bám sát chủ trương từ dạy học nội dung, kiến thức sang dạy học theo định hướng phát triển năng lực, Ngành Giáo dục và đào tạo huyện xác định rõ, học sinh nhận thức tốt chưa đủ mà cần phải trang bị đầy đủ cho các em về kiến thức và kĩ năng. Trong lĩnh vực biến đổi khí hậu và rủi ro thiên tai thì việc trang bị kiến thức và kĩ năng càng quan trọng.

 Kiểm tra đầu ra tại lớp tập huấn bơi cho học sinh xã Vinh Quang

Trong năm học 2015 - 2016, Phòng Giáo dục và đào tạo huyện xây dựng kế hoạch, chỉ đạo dạy học lồng ghép nội dung giảm nhẹ rủi ro thiên tai và biến đổi khí hậu vào một số môn học, đặc biệt là với môn Tự nhiên xã hội ở cấp Tiểu học, môn Địa lí ở cấp Tiểu học và Trung học cơ sở, môn Sinh học và Giáo dục công dân ở cấp THCS. Tùy nội dung của từng bài học cụ thể mà giáo viên lựa chọn cách lồng ghép sao cho tự nhiên, hiệu quả, tránh sự khiên cưỡng, cứng nhắc.

Song song với đó, Phòng Giáo dục và đào tạo chỉ đạo các trường học tổ chức các tiết học ngoại khóa về GNRRTT, BĐKH và xây dựng khung chương trình để 8 trường thuộc 4 xã vùng dự án Tăng cường năng lực phòng chống BĐKH, GNRRTT đồng loạt lên lớp. Mỗi tháng là 1 chủ đề dạy học, như tháng 9 có chủ đề Một số khái niệm cơ bản về thiên tai; tháng 10, Tác động của BĐKH và cách ứng phó; tháng 11, Ai bị ảnh hưởng nhiều nhất từ thiên tai và biến đổi khí hậu, các đối tượng dễ bị tổn thương; tháng 12, Giảm nhẹ rủi ro thiên tai và ứng phó với biến đổi khí hậu - Hành động của em…

Với mỗi chủ đề dạy học, giáo viên tổ chức cho các em tham gia bằng các trò chơi tập thể như rung chuông vàng, giải ô chữ, trả lời câu hỏi trắc nghiệm nhanh…. Tạo không gian thoải mái, thu hút các em tham gia sôi nổi hào hứng và tiếp thu bài hiệu quả. Cùng với đó, vừa qua, triển khai “Chương trình phổ cập bơi phòng chống tai nạn thương tích cho trẻ em”, Phòng Giáo dục và đào tạo huyện tổ chức 1 lớp tập huấn kỹ năng bơi an an toàn, phòng chống đuối nước cho giáo viên; 4 lớp tập huấn bơi cho học sinh trường Tiểu học, THCS xã Vinh Quang. Sau khóa tập huấn, 20 buổi/lớp cho học sinh, 70% trẻ em nắm bắt kỹ năng bơi lội cơ bản, có thể thoát nạn trong trường hợp rơi xuống ao, hồ. Đồng thời biết xử trí trong các tình huống khẩn cấp như kêu cứu, sơ cứu đường thở, ép tim thổi ngạt, cứu đuối trực tiếp, gián tiếp.

Phòng Giáo dục và đào tạo huyện cũng đã tổ chức 2 lớp tập huấn kỹ năng sơ cấp cứu cho học sinh đội tuyên truyền xung kích của 8 trường với các nội dung: Cố định gãy xương; băng bó và cầm máu vết thương; di chuyển và vận chuyển nạn nhân; xử lý trong trường hợp bị bỏng và điện giật. Mục đích giúp các em học sinh trong đội tuyên truyền xung kích thực hành thành thạo những kỹ năng cơ bản về sơ cấp cứu để có thể ứng phó khi có thiên tai xảy ra và sẽ là lực lượng nòng cốt tập huấn kỹ năng sơ cấp cứu cho học sinh trong trường. Phối hợp mở lớp tập huấn sơ cấp cứu, phòng cháy chữa cháy, trang bị cho cán bộ, giáo viên các trường học kiến thức, kỹ năng về sơ cấp cứu và cách phòng cháy chữa cháy khi có thiên tai, hỏa hoạn xảy ra

Thiên tai và biến đổi khí hậu ảnh hưởng và tác động trực tiếp, nghiêm trọng tới cuộc sống của mỗi người. Ngay trong năm nay, tại thời điểm tháng 6 chúng ta phải hứng chịu đợt nắng nóng bất thường kéo dài nhất trong vòng 15 năm trở lại đây gây hạn hán, cháy rừng, ảnh hưởng lớn đến năng suất lao động, đặc biệt là sức khỏe của mỗi người. Tỉnh Quảng Ninh và thành phố Hải Phòng cũng chịu những thiệt hại nặng nề do thiên tai và biến đổi khí hậu trong tháng 7. Đợt mưa lũ kéo dài trong tháng gây thiệt hại ước tính trên 1000 tỉ đồng, hàng chục người chết và mất tích đối với tỉnh Quảng Ninh, gây ngập lụt hoàn toàn, thiệt hại lớn đối với 2 xã Việt Hải, Gia Luận của huyện đảo Cát Hải. Thách thức từ thiên tai và biến đổi khí hậu là rất lớn. Nếu không có những giải pháp ứng phó phù hợp thì hậu quả sẽ nghiêm trọng hơn.

Là huyện ven biển, Tiên Lãng chịu ảnh hưởng sâu sắc của biến đổi khí hậu và thường xuyên phải gánh chịu rủi ro khi thiên tai xảy ra. Nhằm tạo được sự thay đổi sâu sắc và đồng loạt trong nhận thức, biến nhận thức thành hành động, việc làm cụ thể trong cán bộ, giáo viên, học sinh là một thách thức không nhỏ đối với ngành giáo dục. Thông qua những hoạt động chủ động, tích cực, Ngành Giáo dục và đào tạo huyện đã và đang tuyên truyền, nâng cao nhận thức phòng chống cho đội ngũ cán bộ, giáo viên, học sinh và các tầng lớp nhân dân. Đồng thời trang bị kỹ năng cần thiết cho các em học sinh, đối tượng có nguy cơ cao, góp phần cùng toàn huyện triển khai đồng bộ, hiệu quả Dự án tăng cường năng lực và phòng chống biến đổi khí hậu, giảm nhẹ rủi ro thiên tai, do Tổ chức Tầm nhìn thế giới quốc tế tại Việt Nam và UBND huyện phối hợp thực hiện.

Văn Hải