Theo quy định tại khoản 2 Điều 64 Luật Bảo hiểm xã hội, những người sau đây được hưởng trợ cấp tuất hàng tháng:

a) Con chưa đủ 15 tuổi; con chưa đủ 18 tuổi nếu còn đi học; con từ đủ 15 tuổi trở lên nếu bị suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên.

b) Vợ từ đủ 55 tuổi trở lên hoặc chồng từ đủ 60 tuổi trở lên; vợ dưới 55 tuổi, chồng dưới 60 tuổi nếu bị suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên.

c) Cha đẻ, mẹ đẻ, cha vợ hoặc cha chồng, mẹ vợ hoặc mẹ chồng, người khác mà người này có trách nhiệm nuôi dưỡng nếu từ đủ 60 tuổi trở lên đối với nam, từ đủ 55 tuổi trở lên đối với nữ.

d) Cha đẻ, mẹ đẻ, cha vợ hoặc cha chồng, mẹ vợ hoặc mẹ chồng, người khác mà đối tượng này có trách nhiệm nuôi dưỡng nếu dưới 60 tuổi đối với nam, dưới 55 tuổi đối với nữ và bị suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên.

Thân nhân quy định tại các điểm b, c và d khoản này phải không có thu nhập hoặc có thu nhập hằng tháng nhưng thấp hơn mức lương tối thiểu chung.

Trong trường hợp bạn hỏi, mẹ bạn chưa đủ 55 tuổi, còn ông và bà thì đều có lương hưu. Do vậy, khi bố bạn mất thì chỉ mình bạn đủ điều kiện được hưởng trợ cấp tuất hàng tháng nếu bạn chưa đủ 18 tuổi và còn đi học.

Theo quy định tại khoản 1 Điều 65 Luật Bảo hiểm xã hội, mức trợ cấp tuất hằng tháng đối với mỗi thân nhân bằng 50% mức lương tối thiểu chung; trường hợp thân nhân không có người trực tiếp nuôi dưỡng thì mức trợ cấp tuất hằng tháng bằng 70% mức lương tối thiểu chung.

Như vậy, tuất hàng tháng là chế độ được hưởng bắt buộc khi thân nhân của người lao động đủ điều kiện hưởng tuất hàng tháng nêu trên. Thân nhân của người lao động đủ điều kiện hưởng tuất hàng tháng không có quyền chuyển qua hưởng trợ cấp tuất một lần.

Theo quy định tại khoản 2 Điều 66 Luật Bảo hiểm xã hội, trường hợp được hưởng trợ cấp tuất một lần là: “Người chết thuộc một trong các trường hợp quy định tại khoản 1 Điều 64 nhưng không có thân nhân hưởng tiền tuất hằng tháng quy định tại khoản 2 Điều 64 của Luật này”.

Trong trường hợp bạn hỏi, bạn có đủ điều kiện hưởng trợ cấp tuất hàng tháng và đã được hưởng trợ cấp tuất hàng tháng (dù chỉ một tháng). Do đó, gia đình bạn không được hưởng trợ cấp tuất một lần. Sau khi bạn đủ 18 tuổi, trợ cấp tuất hàng tháng đối với bạn đương nhiên chấm dứt.

 Thạc sĩ, luật sư Phạm Thanh Bình
Công ty Luật Bảo Ngọc, Hà Nội