Năm 1997, mẹ tôi mua mảnh đất ruộng (diện tích 2.000 m2) để xây nhà ở (300m2). Trong giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ghi mẹ tôi đứng tên và thời hạn đến tháng 10/2013, mục đích sử dụng là "lúa".

Theo quy định của pháp luật, tôi phải làm gì với giấy chứng nhận này. Mẹ tôi đã mất hơn 9 năm (8/2005) mà không có di chúc.

Phạm Văn Nhân

Trả lời:

Mẹ bạn mất tháng 8/2005, lúc này thời hạn sử dụng đất đối với mảnh đất ruộng mẹ bạn mua vẫn còn nên quyền sử dụng mảnh đất này được xác định là di sản thừa kế của mẹ bạn để lại cho các anh em bạn.

Theo quy định tại Điều 678, 679 Bộ luật dân sự 1995, mẹ bạn chết không để lại di chúc nên quyền sử dụng đất đối với mảnh đất mẹ bạn để lại được phân chia đều theo pháp luật cho 7 anh em bạn. Anh em bạn có thể tự thỏa thuận với nhau để phân chia di sản của mẹ bạn để lại hoặc khởi kiện để yêu cầu TAND cấp huyện nơi có mảnh đất giải quyết phân chia di sản thừa kế. Thời hiệu khởi kiện để yêu cầu tòa án giải quyết là 10 năm, kể từ khi mở thừa kế (thời điểm mẹ bạn mất).

Theo quy định tại khoản 1 Điều 67 Luật Đất đai 2003, thời hạn giao đất trồng cây hàng năm, đất nuôi trồng thủy sản, đất làm muối cho hộ gia đình, cá nhân sử dụng... là 20 năm. Khi hết thời hạn, người sử dụng đất được Nhà nước tiếp tục giao đất, cho thuê đất nếu có nhu cầu tiếp tục sử dụng, chấp hành đúng pháp luật về đất đai trong quá trình sử dụng và việc sử dụng đó phù hợp với quy hoạch sử dụng đất đã được xét duyệt.

Do vậy, mảnh đất mẹ bạn để lại là đất trồng lúa nên có thời hạn sử dụng là 20 năm. Sau khi hết thời hạn, do mẹ bạn đã mất, nên nếu những người thừa kế của mẹ bạn có nhu cầu tiếp tục sử dụng, chấp hành đúng pháp luật về đất đai trong quá trình sử dụng và việc sử dụng đó phù hợp với quy hoạch sử dụng đất đã được xét duyệt thì những người thừa kế sẽ được Nhà nước tiếp tục giao đất.

Áp dụng Điều 1 Nghị quyết số 49/2013/QH13 ngày 21/6/2013, sau khi hết thời hạn sử dụng đất ghi trong giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, những người thừa kế của mẹ bạn được tiếp tục sử dụng mảnh đất mẹ bạn để lại cho tới khi Luật đất đai (sửa đổi) được ban hành và có hiệu lực thi hành mà không phải thực hiện bất cứ thủ tục gì, trừ trường hợp Nhà nước thu hồi đất để thực hiện quy hoạch sử dụng đất hoặc do vi phạm pháp luật đất đai.

Hiện nay, Luật đất đai 2013 đã được ban hành và có hiệu lực thi hành. Tại Điều 126 quy định, thời hạn giao đất, công nhận quyền sử dụng đất nông nghiệp đối với hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp... là 50 năm. Khi hết thời hạn, hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp nếu có nhu cầu thì được tiếp tục sử dụng đất theo thời hạn quy định tại khoản này. Như vậy, thời hạn sử dụng đất đối với mảnh đất mẹ bạn để lại sẽ được kéo dài đến 50 năm, tính từ ngày được giao đất.

Để điều chỉnh thời hạn sử dụng đất trong giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã cấp cho mẹ bạn thì anh em bạn cần tiến hành thủ tục khai nhận di sản thừa kế. Khi tiến hành thủ tục cấp mới, cơ quan có thẩm quyền sẽ thực hiện việc điều chỉnh thời hạn ghi trong giấy đó.

Thạc sĩ, luật sư Phạm Thanh Bình
Công ty Luật Bảo Ngọc, Hà Nội