Rác thải hiện nay đang mỗi lo lớn không chỉ với những người dân đang sinh sống ở khu vực nông thôn mà còn là hiểm họa cả đối với những người dân sinh sống tại các đô thị. Ai cũng khó chịu bởi rác thải ngày càng gia tăng gây ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống của người dân. Những con số về rác thải đã được các cơ quan chuyên môn thông kê làm cho chúng ta không khỏi giật mình. Nhưng cũng những con số thống kê về việc làm giàu từ rác cũng làm nhiều người ngạc nhiên. Trong chuyên mục hôm nay, chúng tôi xin được gửi tới quý vị và các bạn chuyên đề: câu chuyện về rác thải

              Rác thải – thách thức không kém gì biến đổi khí hậu

Không khó để lý giải tại sao, hầu hết trong các cuộc tiếp xúc giữa lãnh đạo UBD huyện với nhân dân các xã, thị trấn trên địa bàn, kỳ tiếp xúc nào cũng nhận được các kiến nghị của nhân dân về vấn nạn rác thải. Là huyện thuần nông, nhận thức của người dân về việc phân loại rác thải trước khi xả thải vẫn còn nhiều hạn chế, chính vì vậy mà mặc dù các cơ quan chuyên môn đã tích cực vào cuộc nhưng những tahchs thức về rác thải vẫn được đánh giá là một thách thức lớn không kém gì tình trạng biến đổi khí hậu đã và đang là mối đe dọa đến cuộc sống của nhiều người dân.

Sự phát triển kinh tế cùng với sự gia tăng dân số không ngừng đang khiến rác thải sinh hoạt và y tế tại các thành phố lớn ở Việt Nam tăng nhanh hơn cả các nước khác trên thế giới. Hiện nay, trung bình mỗi ngày nước ta phát sinh 12 triệu tấn rác thải sinh hoạt. Dự kiến đến năm 2020, lượng rác thải đô thị phát sinh là 20 triệu tấn/ngày. Phần lớn lượng rác phát sinh chủ yếu tại các thành phố lớn như Hà Nội, TPHCM, Hải Phòng… Việc quản lý và xử lý chất thải rắn đô thị nước ta hiện nay đang còn gặp nhiều khó khăn.

Câu chuyện rác ở huyện

Theo thông tin từ Phòng tài nguyên môi trường huyện cung cấp, tình trạng quá tải rác thải đang cảnh báo về một cuộc khủng hoảng rác thải đang ngày càng nghiêm trọng và tạo gánh nặng khổng lồ về tài chính cũng như môi trường cho các địa phương. Bởi, khối lượng rác thải ngày càng lớn của cư dân đang là một thách thức lớn không kém gì tình trạng biến đổi khí hậu, và chi phí xử lý rác thải sẽ là gánh nặng đối với các địa phương còn gặp nhiều khó khăn. Vấn đề này cần được nhìn nhận như hồi chuông cảnh tỉnh về một cuộc khủng hoảng rác thải trong tương lai, trong bối cảnh chất lượng cuộc sống đang ngày một được cải thiện và tình trạng bùng nổ dân số gia tăng. Cơ quan chuyên môn đang kêu gọi các nhà hoạch định chính sách trên thế giới đưa ra các kế hoạch xử lý và tái chế rác thải nhằm hạn chế các khí gây hiệu ứng nhà kính, đồng thời tăng cường xử lý chất thải rắn.

Phế thải điện tử là gì?

Trái ngược lại với những lo lắng của mọi người thì hiện nay, rất nhiều người đang biết làm giàu từ rác. Chúng tôi xin giới thiệu đến bà con những phương pháp làm giàu từ rác, bởi nếu biết cách tận dụng và khai thác thì đây là một núi vàng bởi mỗi người Việt Nam thải ra 1kg rác thải điện tử mỗi năm. 

Vậy Phế thải điện tử là gì? Phế thải điện tử rất độc. Các bo mạch, mối hàn trong ti vi, tủ lạnh, máy giặt, pin… thường có chứa rất nhiều chất độc như chì, thủy ngân… Đây là những chất độc có thể gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. Ngoài ra, các kim loại nặng thường có trong linh kiện điện tử còn có thể xâm nhập vào cơ thể người qua đường hô hấp và đường miệng khiến cơ thể bị suy yếu hoặc ngộ độc. Tuy nhiên, theo GS Nguyễn Văn Ngọ, Chủ tịch Hội Vô tuyến Điện tử Việt Nam, mặc dù rác điện tử có những nguy hại tới môi trường và sức khỏe nhưng nên nhìn nhận đây như một nguồn tài nguyên. Thực tế cho thấy, ở các quốc gia phát triển, rác thải điện tử được tận dụng như một nguồn tài nguyên phong phú.

Đi tìm Vàng trong rác

Theo tính toán, rác điện tử có giá trị hơn cả quặng vàng. Mỗi tấn phế thải linh kiện chứa lượng vàng nhiều gấp 17 lần so với một tấn quặng vàng. Ứơc tính cứ một triệu điện thoại di động được vứt đi, có thể chứa khoảng 15.875 kg đồng, 350 kg bạc, 34 kg vàng và gần 15 kg palađi.Theo một báo cáo của Liên Hợp quốc, thông thường ở các nước nghèo, thiết bị vi tính, điện thoại di động hư hỏng đều bị vứt bỏ chứ không thu gom để tái chế. Riêng ở Trung Quốc, mỗi năm có khoảng 4 tấn vàng, 28 tấn bạc và 6.000 tấn đồng trong máy tính và điện thoại di động hỏng bị vứt vào bãi rác.
Điện thoại di động và máy tính chiếm một khối lượng lớn kim loại: 15 % cobalt, 13% palladium và 3% lượng vàng, bạc khai thác hằng năm trên thế giới được dùng trong công nghiệp sản xuất điện thoại di động và máy tính. Phần lớn lượng kim loại quý hiếm này cuối cùng lại trở thành rác thải. Trong năm 2008, riêng lượng vàng, bạc, đồng, palladium và cobalt dùng để sản xuất máy tính trị giá 2,7 tỷ Euro. Theo điều tra của UNEP, do thiếu một quá trình tái chế nên các nước đang phát triển cũng như các nước mới nổi đang tự làm mất đi một lượng lớn các loại nguyên liệu quan trọng.

Thế giới “tìm vàng trong rác” như thế nào

Theo báo cáo của Chương trình Môi trường Liên Hợp quốc (UNEP), mỗi năm thế giới thải ra khoảng 40 triệu tấn rác loại rác thải điện tử.Để khai thác kim loại, con người phải đầu tư, chi phí rất lớn, phải đào và thiết kế hầm lò ở độ sâu hàng nghìn mét, phải phá ủi cả một quả núi hay sàng lọc, đãi cát cực kỳ vất vả. Trong khi đó, người ta có thể khai thác tài nguyên kim loại quý hiếm ít vất vả tốn kém hơn nhiều: trong chất thải công nghiệp và thiết bị, máy móc phế loại của các hộ gia đình chứa đựng một khối lượng lớn vàng, bạc và các kim loại quý hiếm khác. Theo báo cáo của UNEP, ở Châu Âu các kim loại như vàng, bạc và palladium ít được đưa vào quá trình tái chế, vì thế châu lục này mỗi năm bị thất thoát trên 5 tỷ Euro. Do sản xuất thiết bị điện tử sẽ tăng mạnh trong thời gian tới nên sự lãng phí nguồn tài nguyên cũng sẽ tăng gấp bội so với hiện nay.Lợi nhuận thu được từ việc tái chế rác thải điện tử là vô cùng lớn. Bởi vậy Liên Hợp Quốc (LHQ) đang kêu gọi các quốc gia hãy tăng cường khai thác nguồn tài nguyên từ phế thải điện tử.

Mai Phương