Với danh xưng đất vật, xưa và nay, đất và người Tiên Lãng sản sinh ra những đô vật tầm cỡ trong nước cũng như quốc tế. Cùng với thời gian, phong trào vật có nhiều lúc thăng trầm, nhưng như đã in sâu vào trí óc, thấm vào từng mạch máu, vật ở Tiên Lãng luôn là bộ môn thể thao được ưu tiên hàng đầu. Hướng tới Kỷ niệm 70 năm ngày quân và dân Tiên Lãng anh dũng phá càn thắng lợi 28/8/1953 – 28/8/2023, UBND huyện Tiên Lãng phối hợp với Sở Văn hoá và Thể thao thành phố, Báo Hải Phòng tổ chức giải vô địch Vật tự do-Vật Dân tộc (mở rộng) cúp báo Hải Phòng năm 2023. Giải đấu diễn ra trong 2 ngày, ngày 18 và 19/3 tại nhà thi đấu Đa năng, Trung tâm Văn hoá Thông tin và Thể thao huyện Tiên Lãng. Với thành tích 22/29 lần giành ngôi nhất toàn đoàn và đoạt cup vô địch, đội tuyển Vật Tiên Lãng quyết tâm đoạt cúp vô địch giải đấu năm nay.
Trước đây, ở các lễ hội cổ truyền của Tiên Lãng, môn vật thường được tổ chức trang trọng. Những đô vật khỏe và tài giỏi là niềm tự hào của gia đình, dòng họ, do đó phong trào vật phát triển mạnh mẽ. Mỗi xóm làng đều có đô vật tài giỏi thuộc nhiều thế hệ tập luyện hàng ngày và đại diện thi tài ở các lễ hội lớn. Các cụ cao niên kể lại rằng, là địa phương bốn bề tiếp giáp với biển, người Tiên Lãng phải lao động khá vất vả cực nhọc để sinh kế và chống lại thiên tai bão lũ đe dọa mỗi khi mưa bão về. Chính vì thế, vào những lúc nhàn rỗi, rèn luyện thể thao để có sức khỏe rẻo dai, tinh thần sảng khoái thực sự là việc làm cần thiết của mỗi người dân. Và môn vật, môn thể thao cổ truyền phù hợp nhất với điều kiện thực tế, chỉ cần ở trên cánh đồng, những bãi cỏ triền đê, các thanh niên tập trung lại và hăng say luyện tập. Tương truyền, trước năm 1945 tại xã Vinh Quang, một xã ven biển, có cụ Phan Long bí mật mở lò vật truyền thụ kinh nghiệm và dạy dỗ những chiêu thức bí hiểm gia truyền, đào tạo nên nhiều học trò giỏi giang, kiệt xuất. Học trò của cụ Phan Long đưa lời thách đấu với các đô vật tay sai, đánh trận nào thắng trận đó khiến quân Pháp tức tối đưa cả những đô vật tay sai nổi tiếng Bắc kỳ về phục thù nhưng vẫn chịu nhiều thất bại cay đắng. Kỳ tích của các đô vật Tiên Lãng vang dội khắp miền thời đó, góp phần không nhỏ kích thích lòng yêu nước, lòng tự hào dân tộc và tinh thần tham gia cách mạng của nhân dân ở cả các vùng lân cận. Các thế hệ đô vật tiêu biểu của Tiên Lãng với biệt hiệu như Trắm Đen, tức ông Phạm Văn Đản, Trắm Trắng, tức ông Đinh Văn Trạch làng Tiên Đôi Ngoại xã Đoàn Lập đã làm rạng danh miền đất thượng võ với những miếng đánh bất ngờ, tinh thần thượng võ đỉnh cao...
Hơn 30 năm trở lại đây, Tiên Lãng luôn tự hào là cái nôi cung cấp vận động viên vật giỏi cho thành phố và đội tuyển quốc gia. Đầu thập niên 80 là lớp vận động viên (VĐV) Trần Xuân Khiệu, Nguyễn Văn Rầm, Lương Văn Thắng, Trần Văn Quang rồi đến Nguyễn Văn Khiên, Nguyễn Văn Quý, tiếp đó là Nguyễn Văn Biên, Vũ Quản Đốc, Hoàng Tuấn Anh, Hoàng Văn Chung… Tại giải đấu chuyên nghiệp quy mô cấp thành phố do Báo Hải Phòng phối hợp với Sở Văn hóa Thể Thao tổ chức thường niên, từ năm 1992 đến nay, vật Tiên Lãng 22/29 lần đoạt cúp và đạt danh hiệu nhất toàn đoàn, trong đó có 10 lần liên tiếp từ 1992 đến 2002. Nhiều VĐV tiêu biểu đã đạt huy chương tại các giải đấu lớn, như VĐV Trần Văn Quang xã Vinh Quang liên tục vô địch quốc gia ở hạng cân 48kg và 2 lần đoạt HCV SEAgames; Nguyễn Văn Thắng đoạt Huy chương vàng (HCV) Seagames ở hạng cân 55kg, nữ VĐV Phạm Thị Huế xã Kiến Thiết đoạt HCV hạng cân 53kg tại Seagames 24 Thái Lan, VĐV Hoàng Văn Nam xã Tây Hưng đoạt HCV hạng 97kg Seagames 31. Toàn huyện hiện có hơn 100 VĐV vật chuyên nghiệp ở các hạng cân, phân chia theo độ tuổi, đóng góp quan trọng vào thành tích chung của thành phố tại các giải cấp quốc gia.
Ở thời điểm hiện tại, với vị trí là môn thể thao trọng điểm, mũi nhọn, môn vật tiếp tục giành được nhiều sự quan tâm đầu tư phát triển của lãnh đạo địa phương. Huyện liên tục mở các lớp vật, chiêu sinh những thanh, thiếu niên có năng khiếu để đào tạo. Tại trung tâm thể dục thể thao huyện thường xuyên có các lớp vật và một số lớp vật được mở ở các xã có truyền thống mạnh về môn thể thao dân tộc này, trung bình mỗi lớp có từ 20 đến 40 em, tập luyện dưới sự truyền đạt của những huấn luyện viên cũng là những VĐV từng đạt nhiều thành tích và luôn có tâm huyết với môn vật truyền thống...
Là hoạt động thể thao văn hóa đặc sắc, giải vô địch Vật tự do-Vật Dân tộc (mở rộng) cup báo Hải Phòng năm 2023 được tổ chức hằng năm vào dịp đầu xuân, thu hút đông đảo vận động viên, nhân dân và du khách tham dự. Giải đấu năm nay có 28 bộ huy chương dành cho vật tự do thiếu niên nam, thiếu niên nữ, vật trẻ tự do nam, vật trẻ tự do nữ, vật tự do vô địch nữ và vật dân tộc nam. Riêng hạng Anh tài của vật dân tộc được mở rộng đón chào các đô vật trên toàn quốc từ 90 kg đến 130 kg, nhiều vận động viên từng giành HCV quốc gia, SEA Games đua tranh giải nhất trị giá 50 triệu đồng.
Dịp đầu xuân 2023, về với quê hương Tiên Lãng anh dũng phá càn, du khách sẽ được hòa mình vào không gian thi đấu vật hăng say, quyết liệt mà đầy tinh thần thượng võ, hòa cùng tiếng trống giục vang dồn, tiếng hò reo vang dậy của đông đảo người xem... du khách sẽ cảm nhận sâu sắc hơn tình yêu của người dân nơi đây với môn đấu vật, môn thể thao truyền thống của dân tộc Việt Nam.
PV